W świecie, w którym tempo życia nieustannie przyspiesza, a wyzwania stawiane przed nami stają się coraz bardziej wymagające, wielu z nas sięga po kofeinę jako remedium na zmęczenie i sposób na zwiększenie efektywności. Filiżanka kawy stała się niemalże rytuałem porannym dla milionów ludzi na całym świecie, ale czy to tylko niewinny nawyk, czy może już sygnał, że wpadliśmy w sidła uzależnienia od kofeiny?
Dlaczego pijemy kawę?
Picie kawy jest praktykowane na całym świecie i ma wiele różnych powodów. Przede wszystkim skupiają się one wokół kofeiny, czyli głównego składnika kawy. Działa ona jako stymulant, poprawiając czujność, koncentrację i wydolność psychiczną. Właśnie dlatego wielu ludzi sięga po kawę rano, aby wzmocnić się przed rozpoczęciem dnia lub w ciągu dnia, aby przezwyciężyć zmęczenie. Ponadto stanowi swego rodzaju rytuał społeczny, gdyż wiele spotkań biznesowych, rozmów towarzyskich czy randek zaczyna się od filiżanki kawy. Można śmiało powiedzieć, że jest ona pretekstem do nawiązywania relacji, dzielenia się historiami czy spędzania czasu z innymi ludźmi. Za inne powody uznaje się:
- tradycję, gdyż zarówno przygotowanie, jak i spożywanie wpisuje się w kulturę wielu różnych społeczności na całym świecie,
- poprawę nastroju oraz redukcję stresu, gdyż kofeina może wpływać na produkcję neuroprzekaźników, takich jak dopamina czy serotonina,
- możliwość znalezienia chwili dla siebie, gdyż picie kawy często jest uznawane jako przerwa w pracy.
Jak kofeina wpływa na organizm?
Kofeina działa na każdy organizm w taki sam sposób i to niezależnie od powodów, dla których ją spożywamy. A jak to się przejawia? Przede wszystkim poprzez blokowanie receptora adenozyny w mózgu prowadzi do zwiększonej produkcji neuroprzekaźników, takich jak noradrenalina i dopamina, odpowiedzialnych za pobudzenie. Wówczas mamy więcej energii do działania oraz realizowania postawionych sobie na ten dzień wyzwań. Ta substancja psychoaktywna w niskich dawkach jest niegroźna dla zdrowia. Jak się okazuje – może być nawet pomocna! Poprawia nastrój, a także pozwala utrzymać czujność i skupienie, zwłaszcza podczas długich godzin pracy. Warto tutaj wspomnieć również o tym, że kofeina może zwiększać uwalnianie adrenaliny, co wpływa pozytywnie na wydolność fizyczną poprzez m.in. mobilizację zapasów energii w organizmie. Musimy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że nadmierne spożycie kofeiny może prowadzić do negatywnych skutków, takich jak bezsenność, nadpobudliwość, czy problem z regulacją poziomu energii. Dlatego istotne jest zachowanie umiaru w spożyciu kofeiny. A czy kawa jest jej jedynym źródłem?
Jakie są źródła kofeiny?
Kofeina to organiczny związek chemiczny, będący alkaloidem purynowym. Jest naturalną substancją, która występuje w wielu różnych surowcach roślinnych. Oczywiście kawa stanowi jedno z najbardziej popularnych źródeł kofeiny na całym świecie. Znajduje się w ziarnach, a po procesie parzenia – przechodzi do wypijanego przez nas napoju. Jednak jak się okazuje, za źródło kofeiny uważa się również:
- herbatę – czarna, zielona, czerwona czy biała, tak naprawdę każda z nich zawiera kofeinę, tylko w różnych ilościach,
- kakao – szacuje się, że kakao zawiera minimalne ilości kofeiny szacowane na ok. 0,2%,
- napoje energetyzujące – są to specjalnie przygotowywane napoje, do których dodaje się kofeinę oraz inne substancje pobudzające,
- suplementy diety – kofeina jest również dostępna w formie suplementów diety, zarówno w postaci tabletek, kapsułek, jak i proszku,
- leki – niektóre leki, zwłaszcza przeciwbólowe, leki na przeziębienie i niektóre leki przeciwdepresyjne, mogą zawierać kofeinę.
Warto zauważyć, że ilość kofeiny w produktach może się znacznie różnić, a jej wpływ na organizm może zależeć od wielu czynników, takich jak ilość spożywanych produktów, indywidualna tolerancja oraz czas spożywania.
Jak wygląda uzależnienie od kofeiny?
Samo uzależnienie od kofeiny może przybierać różne formy, a jego objawy i skutki mogą być zróżnicowane w zależności od stopnia spożycia kofeiny czy indywidualnej tolerancji danej osoby. A jak to wygląda? Przede wszystkim osoba uzależniona od kofeiny spożywa ją regularnie, codziennie lub nawet wielokrotnie w ciągu dnia. W przypadku nagłej przerwy w spożyciu mogą pojawić się objawy odstawienne, takie jak bóle głowy, drażliwość, zmęczenie, zaburzenia koncentracji, senność czy nawet depresja. Ich występowanie skłania do ponownego sięgnięcia po coś zawierającego kofeinę. Natomiast do najczęstszych objawów uzależnienia od kofeiny zalicza się:
- wpływ na codzienne funkcjonowanie – brak kofeiny np. utrudnia skoncentrowanie się,
- brak kontroli nad spożyciem kofeiny – osoba uzależniona traci kontrolę nad ilością spożytej kofeiny, co może prowadzić nawet do jej przedawkowania,
- zwiększona tolerancja – organizm osoby uzależnionej od kofeiny może wykształcić tolerancję, co oznacza, że potrzebuje większej ilości kofeiny, aby osiągnąć ten sam efekt pobudzenia.
Warto zdawać sobie sprawę z jednego – uzależnienie od kofeiny zazwyczaj nie prowadzi do tak poważnych konsekwencji zdrowotnych jak uzależnienie od innych substancji psychoaktywnych. Czasem ciężko odróżnić uzależnienie od regularnych nawyków, zwłaszcza jeśli spożywamy tylko kawę, jednak każdy z nas powinien mieć kontrole nad swoim życiem. Tylko, jak pozbyć się tego nałogu?
Odwyk od kawy – jak go prawidłowo przeprowadzić?
Przechodzenie odwyku od kofeiny może być wyzwaniem, zwłaszcza dla osób, które regularnie spożywają kawę lub inne napoje zawierające tę substancję. Jak zatem zrobić to dobrze? Przede wszystkim musimy zdawać sobie sprawę z tego, że radykalne odstawienie może mieć dla nas opłakane konsekwencje. Najlepiej stopniowo redukować ilość spożywanego napoju zawierającego kofeinę. W ten sposób mamy czas organizmowi na adaptację. Ciekawą opcją jest sięganie po napoje bezalkoholowe, takie jak kawa czy herbata, które pozwolą nam oszukać mózg. Oprócz tego:
- uważajmy na ukrytą w innych produktach spożywczych kofeinę,
- zwiększamy spożycie wody,
- zwiększyć aktywność fizyczną.
Nadmierne spożywanie kofeiny może zaburzać rytm snu. Właśnie dlatego starajmy się go uregulować poprzez regularne nakładanie się do łóżka i wstawanie. Unikajmy również napojów z kofeina przynajmniej na sześć godzin przed położeniem się spać. Istotną kwestią może być tutaj skomponowanie wygodnego łóżka, które jest wyposażone w dobry materac 140×200 cm. Wszystkie najwyższej jakości akcesoria sypialniane, w tym materac Siedlce czy ergonomiczne poduszki znajdziemy zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i internetowych.
Nie ma co ukrywać – uzależnienie od kofeiny to złożony temat, który sięga głęboko do naszej codziennej rutyny i wpływa zarówno na ciało, jak i umysł. Oczywiście jest ona powszechnie akceptowanym oraz społecznie poprawnym środkiem pobudzającym, jednak czasem ciężko zauważyć granicę między codziennym nawykiem a rzeczywistym uzależnieniem.
Przeczytaj także: Łóżko – pierwszy wybór
